DÜNYA Bankası, eylül ayı başında aldığı bir kararla Türkiye’ye sağladığı finansmanı iki katına çıkardı. Banka önümüzdeki 3 yıl içinde Türkiye’ye 18 milyar yeni kaynak aktaracak. Alınan kararı Hürriyet Gazetesi’ne kıymetlendiren Dünya Bankası Türkiye Yöneticisi Humberto Lopez sağlanan kaynaklarla hem kamunun hem de özel bölümün destekleneceğini söyledi. Bilhassa ihracatçıların kredi kaynaklarına erişimini kolaylaştırmayı amaçladıklarını belirten Lopez, kaynakların arttırılması kararının altında yatan nedenlerden birinin iktisat idaresinin siyasetlerine duyulan inanç olduğunu belirtti. Yönetici Lopez’e nazaran 2024 yılının ortalarında iktisat nefes almaya başlayacak ve Türkiye bu süreçten güçlenerek çıkacak.
9 MİLYAR DOLARI ÖZEL KESİM İÇİN
Türkiye’ye tahsis edilen kaynak neden iki katı oranında arttırıldı?
İhtiyaçları ve mevcut durumu değerlendirdik ve önümüzdeki üç yıl için Türkiye’ye 18 milyar dolarlık bir fon içeren yeni bir paketin uygun olacağını kararlaştırdık. Bunun içinde bir kısım kamu dalına tahsis edilecek. Bu yaklaşık 6 milyar dolarlık bir paket. 9 milyar dolar da IFC (Dünya Bankası Kümesinin Özel Kesimler iş yapan kanadı) için olacak ve özel kesim tarafından kullanılacak.
Bu yeni paketin kararlaştırılmasında ne etken oldu?
Üç nokta var. Birincisi sarsıntı ki biz yaşanan felaketten çabucak sonra Türkiye’ye bir finansman paketi açıkladık. İkincisi iktisadın durumu. Şunu açıkça söylemeliyim ki Türkiye’nin şu anda iktisatta izlenen yol haritası, Bakan Şimşek ve Lideri Erkan’ın yapmaya çalıştığı makroekonomik ayarlamalar bizim itimadımızı artırıyor. Üçüncü olarak da bizim Türkiye’deki programımızda iklim değişikliği odağı son derece değerli. İklim değişikliğinin tesirlerinin hafifletilmesi ve ahenk süreci ile ilgili esasen çalışmalarımız var. Bu noktada herkese dünyanın bu sene iklim değişikliğinin tesirlerini yaşadığını hatırlatmak istiyorum. Bu yüzden bizim için çok değerli.
Bu yeni kaynak nasıl kullanılacak?
Hükümet ile çalıştığımız birtakım başlıklar var. İklim değişikliği tesirlerinin hafifletilmesi, yenilenebilir güç, kamu binalarında güneş panelleri üzere üzerinde çalıştığımız hususlar bir kısım olarak öne çıkıyor. Sel, kuraklık, orman yangınları konusunda da yeni projeler üzerinde çalışıyoruz. Altyapı konusu da bir öteki alan olarak öne çıkıyor. Demiryollarının güzelleştirilmesi ve daha faal hale getirilmesi üzerinde durduğumuz bir mevzu. Bunlar kamuyla üzerinde çalıştığımız projelerden kimi örnekler. Bir de özel kesim için üzerinde çalıştığımız projeler var. Bu başlık altında da bilhassa ihracatçıların desteklenmesi öne çıkıyor. Bu Türkiye için çok değerli bir kesim ve bir müddettir sıkıntı bir süreçten geçiyorlar. Çeşitli açılardan mevzuya yaklaşarak bu kesimin krediye ulaşımını kolaylaştırmak istiyoruz. Bu kısa devirli finansman için kullanılacak. Yani mesela bir şirket Avrupa’ya gömlek ihraç edecek, bunun için finansmana gereksinimi var zira kumaş alacak, düğmeleri alacak. Bu şirketin kısa devirli bir finansmana gereksinimi var demektir. Bunu finanse edeceğim, üreteceğim, Avrupa’ya göndereceğim ve paramı alacağım. Bu 9 milyar doların 3 milyar doları kısa periyotta olacak.
ÖZEL KESİM NASIL YARARLANACAK
Özel dalda bir iş insanı, bir yatırımcı bu takviyelerden nasıl yararlanacak?
Diyelim ki siz bir iş insanısınız, çalışanlarınız var ve ürettiğiniz eseri ihraç etmek için bir kontrat imzalama potansiyeliniz var. Bunu hayata geçirmek için finansmana gereksiniminiz olacak. Bizim yapmaya çalıştığımız sizin krediye erişiminizi kolaylaştırıp bu ihracatı yapabilmenizi sağlamak. Bu noktada bir hususa daha dikkat çekmek istiyorum. Avrupa Türkiye için büyük bir ekonomik pazar. Şayet kriterlere uygun “yeşil” üretim yapıyorsanız bu pazarda kıymetli bir talihiniz var. Biz Eximbank ile bir çalışma yapıyor ve ahenk sağlamak isteyen şirketlere daha çok kredi kanalı açılmasını sağlamaya çalışıyoruz. Garanti düzenekleriyle da şirketlere memleketler arası alanda rahatlama sağlayacağız.
İhracatçılar dışında bu dayanaklardan kimler yararlanabilecek?
İmalat dalı de çok kıymetli. IFC imalat dalına dayanaklar konusunda çok etkin çalışıyor. Zira bizim için yeni istihdam alanları yaratılması da çok kıymetli. Ayrıyeten Sıhhat Bakanlığı ile de pandemik hazırlık konusunda yeni bir çalışma yapıyoruz. Türkiye’de bir zelzele riski de var örneğin, sismik risk olan bölgelerde hastanelerin hazırlıklı olması konusunda da çalışıyoruz. Dünya Bankası’nın gayesi orta üst düzeyde geliri olan bir ülke olan Türkiye için nüfusun refahının uygunlaştırılması.
Hürriyet Ankara Temsilci Yardımcısı Gonca Şenay, Dünya Bankası Türkiye Ülke Yöneticisi Humberto Lopez ile iktisat ve kredi siyasetleri hakkında görüştü.
TÜNELİN SONUNDA IŞIK OLDUĞUNA İNANIYORUM
2024 yılı Türkiye iktisadına dair beklentileriniz neler?
Biz artık beklentilerimizi gözden geçiriyoruz. Gerçek iktisat için büyüme oranının yüzde 3’ün üzerinde olacağını öngörüyoruz. Bu mevzuda son derece iyimseriz ve ekonomik aktivitelerde bir bozulma olacağına dair bir beklentimiz yok. Enflasyon konusu biraz daha kuvvetli olabilir. Liranın rekabetçi olması için biraz düşmesi gerekiyor. Lakin Türk lirasının pahası fikir fiyatlar artıyor. Hasebiyle bunu kalibre etmek çok güç. Bu birkaç hafta içinde çözülebilecek bir husus değil, biraz vakit alacak. Lakin ben 2024’ün ortalarında tünelin sonunda ışığın görülebileceğine inanıyorum. Türkiye’de gördüğümüz tablo konusunda son derece optimistim. Biraz sabırla Türkiye’nin bu güç durumdan daha da güçlenerek çıkabileceğine inanıyorum. Bunları söylememin gerisinde iki değerli sebep de var. Bir tarafta Türkiye’de özel dalın ve genel olarak insanların sağlam ve dirençli olması var. Zira daha evvelki krizlerden deneyimliler ve ahenk sağlayabiliyorlar. Tıpkı vakitte iktisatta birtakım sayılarda da güzelleşmeler görüyoruz. İki rating kuruluşu Türkiye’nin notunu negatiften sabite çevirdi, bu da kıymetli bir gösterge.
EK KAYNAK NASIL KULLANILACAK
Kamu destekleri
(Altyapı, demiryolları, yenilenebilir güç, sıhhat üzere sektörler)
– IBRD (Dunya Bankasi Kümesinin Devletle is yapan kanadı) 6 milyar dolar.
Özel sektör
(İhracat ve imalat bölümleri ağırlıklı)
– IFC (Dunya Bankasi Kümesinin Ozel Dallar is yapan kanadı) 9 milyar dolar. Bu 9 milyarın da 3 milyar doları bir yıl üzere kısa devirde kullandırılacak.
Kredi garantileri
– MIGA (Dünya Bankasi Kümesinin Yatırım Garanti Fonu) 3 milyar dolar.
