Diyarbakır‘da 4 bin yıllık formülden elde edilen kokular ile farklı medeniyetlere ilişkin replika koku şişeleri sergilendi.
Kültür ve Turizm Bakanlığınca Diyarbakır’da düzenlenen Sur Kültür Yolu Şenliği çerçevesinde 456 yıllık tarihi geçmişiyle bilinen Sur ilçesindeki Paşa Hamamı’nda 4 bin yıllık formül ile elde edilen kokular, doğduğu topraklarda sergilendi. Mezopotamya, Roma, Mısır, Selçuklu ve Osmanlı periyotlarındaki kokular, yapay zeka ile canlandırılıp ziyaretçilerine sunuluyor.
Serginin 3 günde yaklaşık 7 bin ziyaretçinin dikkatini çektiğini lisana getiren Koku Kültürü ve Turizmi Derneği Lider Yardımcısı Bihter Türkan Ergül, replika kokuların arkeologlardan alınan bilgi ışığında ve yapay zeka ile elde edilen datalarla canlandırıldığını söyledi.
Ziyaretçilerin stantta 4 bin yıllık koku tarihine seyahat ettiğini söz eden Ergül, “Parfüm şişelerimizin hepsi yapay zekayla çalışılmış olup, gelen ziyaretçilerimiz burada bu kokuları deneyimleyebiliyor. Arkeologlardan aldığımız bilgiler sonucunda yapay zeka ile verdiğimiz datalarla Mezopotamya’da, Roma‘da, Mısır’da, Osmanlı’da, Selçuklu’da kokular nasıl yapılıyorduysa yapay zeka bunları canlandırdı. Velhasıl buradaki ziyaretçilerimiz 4 bin yıllık koku tarihine bir seyahat yapıyor. 3 günde yaklaşık 7 bin ziyaretçiyi ağırladık. Bu bizim için çok hoş bir şey oldu” dedi.
“Daha yazı yokken bu topraklarda kokular mevcutmuş”
Koku kültürünün hayli eski olduğunun altını çizen Egül, “Kokunun doğduğu topraklarda dünyanın dört bir yanına şu anda kokular buradan yayılıyor. Biz de şu an başladığımız noktadayız. Tıpkı vakitte Bronz Çağı’na ilişkin koku şişeleri vardır. Daha yazı yokken düşünün bu topraklarda kokular mevcutmuş. Sabah ve akşam sürülen kokularda çok farklı. Koku kültürü bu topraklarda hayli eskidir. Pişmiş toprak, seramik, cam, bronz teknikleriyle yapılmış olan koku şişelerini tekrardan hayatımıza kazandırarak ziyaretçilerimizi buluşturduk. Toplamda 148 modülümüz bulunmakta ve bunların 55’i orjinal olup, başkaları replikadır” sözlerine yer verdi.
17. yüzyıla ilişkin “buhur suyu” formülü de var
Farklı periyotlardaki koku şişelerinin yapısına nazaran özelliklerini anlatan Ergül, “3 bin 200 yıllık, 2 bin yıllık ve bin 600 yıllık parfüm formülünün yanı sıra 17. yüzyıla ilişkin Osmanlı’da yaşamış olan Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Osmanlı hareminin çamaşırcı başı Yusuf Ağa’nın hazırlamış olduğu koku olan buhur suyunun da formülü var. Bu daha yakın bir tarih olduğu için onun üzerinde çalışmak daha kolay oldu. Bununla birlikte koku şişelerinin bir de başka özellikleri var. Mesela Roma periyoduna ilişkin olan koku şişelerinin uzunlukları uzundur. Boyunları uzun olan koku şişelerini biliyoruz ki ticaret gemilerinde taşımışlar. Gemi sallandıkça dökülmesin diye boyunları uzun olur. Mesela şişenin ağzında hafif bir oyuk varsa biliyoruz ki içerisinde iris çiçeği taşımışlar. Şayet zinciri varsa o devirde beyefendiler şişeleri boyunlarına asardı. Hanımlar ise sonradan yani 17-18. yüzyılda asmaya başladı. Koku, gündelik hayatta vazgeçilmez bir ögedir. Doğumlarda, düğünlerde, derneklerde, kız isteme merasimlerinde, teravihlerde ve kutsal günlerde de koku sürme geleneği vardı. Zira İslamiyet’te sünnettir” tabirlerinde bulundu. – DİYARBAKIR
